การจัดองค์ประกอบให้น่าสนใจนำไปสู่การได้ภาพถ่ายอันยอดเยี่ยม และเป็นสิ่งสำคัญมาก ช่างภาพมักจะมองไปรอบๆ ตัวและจัดองค์ประกอบภาพ ก่อนลงมือถ่าย ซึ่งในบทความนี้มีเคล็ดลับที่ช่วยพัฒนาการจัดองค์ประกอบภาพของคุณ
-
ตัวแบบ
องค์ประกอบสำคัญอย่างหนึ่งของการถ่ายภาพคือตัวแบบ ซึ่งตัวแบบมีหลากหลาย ขึ้นอยู่กับว่าเราอยากสื่อสิ่งใดให้แก่ผู้ชมภาพ ภาพที่ไม่มีตัวแบบย่อมขาดความน่าสนใจและความหมาย ตัวแบบมีทั้งที่ชัดเจนและจับต้องได้ เช่น ผู้คน สถานที่หรือสิ่งของ แต่ก็มีตัวแบบที่เป็นนามธรรม ไม่สามารถจับต้องได้ เช่น mood เมื่อจะถ่ายภาพถามตัวเองไว้เลยว่า ถ่ายเพื่ออะไร? ถ้าตอบคำถามนี้ได้ หมายถึงได้
ตัวแบบที่ชัดเจน
ต้นไม้ในภาพนี้เป็นตัวแบบชัดเจน เนื่องจากการจัดวางตัวแบบ แสง ฉากหลัง และก้อนเมฆที่ดำทะมึนด้านบนก็ทำให้มองดูเหมือนกำลังหมุนวน องค์ประกอบทุกอย่างเน้นตัวแบบตรงกลางภาพ
2. กฎสามส่วน (Rule of thirds)
ใครที่เคยศึกษาการถ่ายภาพ คงเคยได้ยินเรื่องกฎสามส่วน ซึ่งเป็นวิธีจัดองค์ประกอบที่รวดเร็วและง่ายที่สุด เพื่อให้ภาพสวยงาม กล้องแต่ละรุ่นมักมีฟังก์ชั่นนี้อยู่แล้ว โดยวิธีนี้จะแบ่งเฟรมภาพออกเป็นสามส่วนทั้งแนวนอนและแนวตั้ง และจะมีจุดที่เส้นทั้งหมดมาตัดกันเรียกว่า จุดตัดเก้าช่อง ซึ่งเมื่อเราวางตัวแบบไว้ที่จุดตัดนั้น ภาพถ่ายก็จะดูน่าสนใจ
ภาพตัวอย่างด้านบน เห็นได้ว่ามีเส้นแบ่งบาง ๆ อยู่ ดังนั้นจึงจัดตำแหน่งดวงตาของนกไว้ที่จุดตัด
ซึ่งเป็นที่ที่ดึงดูดความสนใจของผู้คน
3. เส้น
เส้นเป็นเครื่องมือสำคัญในการจัดองค์ประกอบภาพที่ทรงพลัง ไม่ว่าจะเป็นเส้นแนวนอนหรือเส้น
แนวตั้ง เส้นที่มาจากตรงกลางเฟรมไปจนถึงด้านหลังเรียกว่าเส้นนำสายตา ช่วยดึงดูดสายตาของผู้ชมภาพให้มุ่งไปที่ตัวแบบ และควรระวังไม่ให้เส้นเอียงมากที่สุดเท่าที่จะทำได้
เห็นได้จากภาพด้านล่างที่มีตัวอย่างของเส้นสีแดง เป็นการวางเส้นนำสายตาที่ภูเขาด้านหลัง
4. ความเรียบง่าย
ความเรียบง่ายก็เป็นองคประกอบหนึ่งที่ไม่ควรมองข้าม ให้นึกว่าองค์ประกอบแต่ละอย่างมีความสัมพันธ์กับอีกสิ่งหนึ่งอย่างไร ช่างภาพบางคนพยายามยัดทุกอย่างตรงหน้าเข้าไปในภาพ ทำให้ดูรกและขาดความน่าสนใจ ดังนั้นบางครั้งก็ควรจัดองค์ประกอบให้ชัดเจนและเรียบง่าย
ภาพนี้มีองค์ประกอบแค่ 2 อย่าง จันทร์ครึ่งเสี้ยวกับต้นไม้แบบ silhouette หากเพิ่มองค์ประกอบเข้าไป เช่น ก้อนเมฆ รูปร่างที่ปรากฎในภาพก็จะไม่ชัดเจนเท่านี้
5. สร้างเฟรมให้ภาพน่าสนใจ
หนึ่งวิธีง่าย ๆ ที่เพิ่มความน่าสนใจลงในภาพ ก็คือการสร้างเฟรมภาพให้ตัวแบบนั่นเอง ซึ่จะทำให้เห็นตัวแบบได้ชัดเจน เพราะผู้ชมภาพจะมองไปที่ตัวแบบโดยอาศัยองค์ประกอบอีกอย่างที่ล้อม
รอบตัวมันอยู่ ซึ่งองค์ประกอบในการจัดวางช่วยสร้างเฟรมภาพแบบธรรมชาติโดยเน้นตัวแบบ
ภาพตัวอย่าง ใช้ประตูทางเข้าเป็นการสร้างเฟรมภาพให้ทัชมาฮาลด้านหลัง สร้างความชัดลึกและเพิ่มความน่าสนใจให้ภาพ
6. สัดส่วนภาพ
สัดส่วนภาพเป็นการจัดองค์ประกอบที่สำคัญ ช่วยเพิ่มบริบทลงในภาพ วิธีที่ง่ายเพื่อให้เห็นสัดส่วนในภาพคือ เมื่อออกไปถ่ายภาพข้างนอก ให้เพิ่มส่วนหนึ่งของร่างกายเข้าไป หรือแสดงสิ่งของบางอย่าง เช่น รถยนต์หรือบ้าน เพื่อเปรียบเทียบสัดส่วนกับตัวแบบอื่น ๆ หากให้ตัวแบบยืนอยู่ข้างหน้าภูเขา จะทำให้ผู้ชมนึกออกว่าขนาดของภูเขานั้นใหญ่โตเพียงใด
หากไม่มีตัวแบบอยู่ด้านขวามือ ก็จะขาดเรื่องราวและสัดส่วนของภาพ
7. ความลึกของภาพ
การจัดองค์ประกอบอีกวิธีคือเพิ่มความลึกเข้าไปในภาพ ความลึกจะทำให้การถ่ายภาพดูมีมิติ
ให้เริ่มมองหาฉากหน้าเด่น ๆ ฉากหลังที่น่าสนใจ และองค์ประกอบตรงกลางเฟรมภาพที่จะผูกเรื่องราวทั้งหมดไว้ด้วยกัน โดยใช้เลนส์มุมกว้างถ่ายภาพ การเข้าใกล้ฉากหน้าทำให้ภาพของคุณมีมิติ และสามารถใช้เส้นนำสายตาและการตีกรอบตัวแบบที่เคยกล่าวไปแล้ว มาใช้ในข้อนี้ได้
ภาพตัวอย่างด้านบน ฉากหน้า กลางเฟรมภาพ และฉากหลังทำงานสอดคล้องกัน เพื่อให้รู้สึกว่ามีมิติ ส่วนแสงแดดที่สาดไปทั่วทั้งฉากหน้าและฉากหลังก็ช่วยให้ฉากทั้งสองดูกลมกลืน
8. มุมมอง
การจัดองค์ประกอบภาพโดยถ่ายภาพด้วยมุมมองแปลกๆ ก็น่าสนใจเช่นกัน เพราะปกติเรามักถ่ายภาพกันที่ระดับสายตาของเรา หากเราเปลี่ยนมุมมองโดยกดกล้องลงต่ำ หรือจะถ่ายเสยขึ้นไปก็ทำให้ภาพแตกต่างไปจากเดิมๆ ได้ ขึ้นอยู่กับว่าเราถ่ายสิ่งใดด้วย จะทำให้ดูน่าสนใจและมีพลังได้ และควรระวังการทิ้งที่ว่างหรือฉากรกเกินไป
การจัดองค์ประกอบภาพโดยกดกล้องลงต่ำให้เห็นรายละเอียดของฉากหน้าที่น่าสนใจ และมีเส้นไว้ที่มุม ก็เป็นไกด์ช่วยให้ผู้ชมภาพมองไปทั่วทั้งภาพ
9. การมองเห็น
เมื่อจัดองค์ประกอบดี ๆ นั่นหมายถึงตาของเราต้องมองไปทั่วภาพอย่างไหลลื่น ไม่ติดขัด ซึ่งเราก็ต้องให้ผู้ที่ชมภาพมองภาพตั้งแต่หน้าเฟรมภาพไปจนถึงสุดเฟรมภาพเลย และไม่ควรให้มีสิ่งใดมาบดบังตัวแบบ ลองจิตนาการถึงฉากที่คุณเดินผ่าน ให้ผู้ชมภาพมองไปที่ตัวแบบได้อย่างรวดเร็ว
ลองจินตนาการว่ากำลังยืนอยู่ตรงตำแหน่งเดียวกับกล้อง และเดินไปข้างหน้า เราจะมองเห็นได้ทั่วทั้งภาพ ทั้งซ้ายขวา ตรงกลางภาพ ไปถึงดวงอาทิตย์ โดยไม่มีสิ่งไหนขวางทางเดินไว้
10. อดทนและฝึกฝน
การถ่ายภาพไม่ใช่ฝึกฝนเพียงข้ามคืนก็ประสบความสำเร็จ อาจใช้เวลาเป็นปี ๆ เลยก็ว่าได้ ดังนั้นอย่าเพิ่งท้อ หากติดขัดในเรื่องการจัดองค์ประกอบภาพ ให้ลองนึกถึงไอเดียแต่ละอย่างที่ได้กล่าวไปด้านบน และใช้ไอเดียเหล่านี้ในภาพ นอกจากนี้ความอดทนคือกุญแจสำคัญ การออกไปถ่ายภาพพร้อมกล้องและฝึกฝนถ่ายภาพคือสิ่งที่ควรทำ
ไม่มีอะไรจะช่วยพัฒนาทักษะการจัดองค์ประกอบของเราได้ ดีไปกว่าการฝึกฝน ให้ลองนำไอเดียในบทความนี้ใส่ลงไปเวลาถ่ายภาพแต่ละครั้ง และลองนึกถึงการจัดองค์ประกอบที่ต่างกัน เพื่อพัฒนาทักษะต่อไปเรื่อยๆ
ที่มา
